Onkoloji məsləhətlər

Fibroadenoma

29.08.2021

Süd vəzisinin fibroadenoması – birləşdirici və vəzili toxumanın anormal inkişafı nəticəsində yaranan xoşxassəli törəmədir.

Fibroadenomanı əksər hallarda xanımlar süd vəzilərində əllənən bərk və dairəvi formalı törəmə kimi hiss edirlər.Ölçülərinə görə onlar bir neçə millimetrdən 5-7 santimetrə və daha böyük ölçülərə qədər ola bilirlər.Əgər fibroadenoma 6 santimetrdən böyükdürsə nəhəng forma hesab edilir.Bu törəmə əksər hallarda süd vəzilərinin yuxarı hissələrində yerləşir.Fibroadenomalar ətraf orqan və toxumalara yayılmır,lakin toxumalarada patoloji bərkimənin aşkar olunması özü özlüyündə süd vəzi xərçəngi ehtimalını aradan aldırmaq üçün   kompleks müayinə aparılmasına birbaşa göstəriş hesab edilir.

Morfoloji quruluşuna görə fibroadenomalr 4 əsas qrupa bölünür:

Perikanalikulyar fibroadenoma .

İntrakanalikulyar fibroadenoma

Qarışıq forma fibroadenoma

 Yuxarıda eyd etdiyim bu formaların bədxassəli törəməyə çevrilmə ehtimalı cüzidir.

Yarpaqşəkilli fibroadenoma 

Yarpaqşəkilli və ya filloid fibroadenoma nadir hallarda rast gəlinir ancaq bədxassəli şişə çevrilmə ehtimalı yüksəkdir.Onlar adətən sürətlə böyüyür və ölçüləri 5-6 santimetrdən böyük olur.Müayinə zamanı bu tip fibroadenoma aşkar edilibsə mütləq cərrahi əməliyyat olunmalıdır.

Süd vəziləri hormondan asılı orqandır. Buna görə onlarda əmələ gələn patoloji dəyişkənliklər orqanizmdə hormonal fonun pozulması fonunda meydana gəlir.

Fibroadenomanın mümkün əmələ gəlmə səbəbləri:

• qadın cinsiyyət sisteminin iltihabi xəstəlikləri
• daimi stress
• hormonların fizioloji dəyişkənlikləri: yeniyetməlik dövrü, menopauza
• hamiləliyin və südvermənin olmaması
• hamiləlikdən qoruyan dərmanların kontrolsuz qəbulu
• tez-tez təkrarlanan abortlar
• süd vəzilərinin zədələnmə və travmaları
• piylənmə

Fibroadenomanın yeganə əlaməti “əllərimizlə görə biləcəyimiz”-konkret sərhədlərə malik olan dairəvi şarşəkilli formaya malik olan düyünün əllənməsidir. Bu düyünlər əksər hallarda xanımların özləri tərəfindən və ya mammoloqa yoxlanış üçün müraciət etdikdə  aşkar olunur. Balaca fibroadenomalar ağrısızdır.Ancaq fibroadenoma ağrı verirsə bu yarpaqşəkilli (filloid) fibroadenomanın və ya başqa bir törəmənin əlaməti ola bilər.

Diaqnoz qoymaq üçün  ilk növbədə mammoloq süd vəzilərini müayinə edir. Fibroadenoma əksər hallarda bir süd vəzidə və bir ədəd olur lakin 15% hallarda hər iki süd vəzidə olmaqla çoxsaylı fibroadenomalara da rast gəlinə bilir.

Pasientə baxdıqdan sonra həkim onu ultrasəs müayinəsinə yönləndirir. Ultrasəs müayinəsi fibroadenomanı süd vəzilərinin digər xəstəliklərindən ayırmağa kömək edir eləcə də mammoqarafiya müayinəsində  baxılması mümkün olmayan nahiyyələrini də müayinə eləməyə imkan verir.

Yaşı 35-dən yuxarı olan xanımlara mammoqrafiya müayinəsi olunur. Lakin təkcə bu müayinə vastəsi ilə şişin xoş və ya bədxassəli olmasını aşkar eləmək mümkün deyil.

Şişin xarakterini müəyyənləşdirmək üçün trepan biopsiya aparılır. Bu müayinə vastəsilə biz şişin histoloji quruluşunu öyrənirik. Onun xoş və ya bədxassəli olması dəqiqliklə müəyyən edilir.

Sadə fibroadenomaların xərçəngə çevrilmə riski çox aşağıdır.Yalnız filloid (yarpaqşəkilli) fibroadenoma 5-7% hallarada xərçəngə çevrilə bilər.Ona görə də fibroadenomanın bu forması aşkar olunubsa onun əməliyyat yolu ilə çıxarılması tövsiyyə olunur.

Müalicə taktikası diaqnostika metodları vastəsilə əldə olunan məlumatlara əsasən müəyyən olunur.Fibroadenomalar dərman müalicəsinə tabe olmur buna görə də onların yeganə müalicə üsulu əməliyyatla çıxarılmadır. Əgər fibroadenoma formalaşmayıb və ölçüsü 2 santimetrdən kiçikdirsə biopsiya olunaraq  müşahidə altında saxlanılır.Müşahidə altında olan pasientlər ildə iki dəfə həkim müayinəsi, ultrasəs və ildə bir dəfə mammoqrafiya müayinəsi olunurlar. Müşahidə altında olan fibroadenomaların kəskin olaraq böyüməsi mütləq cərrahi əməliyyata göstərişdir.

Bəs hansı hallarda fibroadenoma çıxarılmalıdır:

• Filloid forma fibroadenomalar
• Ölçüsü 2 sm böyük olanlar
• Sürətlə büyüyürsə
• Hamiləlik və südvermə planlanırsa

 Proqnoz və profilaktikası

Xəstəliyin proqnozu müsbətdir. Fibroadenoma çıxarıldıqdan sonra onun yenidən əmələ gəlməsinin qarşısını almaq üçün həkim nəzarətində olmaq yəni vaxtaşırı müayinəyə gəlmək məsləhətdir.